وبلاگ مستر تیکو

چاپ انواع کتاب،مثلا چاپ کتاب شعر، چاپ مقاله و چاپ و نشر کتب درسی به عوامل متعددی بستگی دارد. به عنوان مثال به موضوع کتاب یا به منبعی که قرار است برای چاپ مقاله مورد استفاده قرار بگیرد.

کتاب ها در واقع نوعی پل بین زمان ها و ادوار مختلف اند و بشر به وسیله کتاب با مردم قبل و بعد از خود ارتباط می گیرد.

امروزه مبحث کتاب های الکترونیکی نیز بسیار به گوش می خورد و عده زیادی نیز در این زمینه مشغول به فعالیت و کار هستند. یکی از دلایل تولید کتب الکترونیکی توسط چاپخانه 724 چاپ شاید بحث هزینه تولید آن باشد که نسبت به هزینه چاپ کتاب معمولی کمتر است.

 

تاریخچه چاپ کتاب و مقاله

به گفته فیلسوفان و تاریخ نویسان قدمت چاپ کتاب به قرون وسطی برمی گردد و همچنین نخستین کتب درسی چاپ و نشر شده به دوران امپراطوری چین نسبت داده شده است و سال بعد کشور های اروپای غربی چگونگی چاپ و نشر کتاب را با فراگیری از صنعت گران چینی به کشور خود وارد کردند و مشغول به چاپ کتب درسی شدند و اینچنین سطح آگاهی کشور های اروپایی با چاپ کتب درسی نسبت به سال ها و ادوار گذشته پیشرفت چشم گیری کرد.

اروپاییان آنقدر در صنعت چاپ حرفه ای و زبردست شدند که مقوله یادگیری چاپ کتب درسی را از چین انکار می کردند و آنرا به خود نسبت می دادند!

 

چاپ کتب درسی و مقاله

از نظر آموزشی و فرهنگی بزرگترین تحول در کشور عزیزمان ایران، حدود 100 سال پیش رخ داد، وقتی که صنعت چاپ در کشور ظهور کرد.

در اوایل پیدایش چاپ کتب درسی چون دستگاهی و ابزاری برای تولید کتاب وجود نداشت، نویسنده کتاب به صورت دستی نسخه های کتابش را تولید می کرد.

همین امر سبب می شد هزینه چاپ کتاب در ایران بسیار بالا باشد چون نویسنده کتاب افرادی را به خدمت می گرفت تا نسخه های کتابش را دستی بنویسند و به طبع هزینه ای که برای تولید هر نسخه کتاب در نظر گرفته می شد بالا میرفت و این هزینه چاپ کتاب ،بر دوش خریدار و خواننده کتاب سنگینی زیادی می کرد.

به همین دلیل در زمانی که چاپ کتب درسی به صورت دستی انجام می شد، تنها عده کمی تمکن خریداری آن را داشتند و تنها گروه ثروتمند و طبقه اشراف قادر به آموزش و فراگیری مباحث درسی وخواندن و نوشتن بودند و عده زیادی بی سواد یا کم سواد می ماندند.

 

نحوه چاپ کتب و مقاله

در گذشته از پوست گاو و یا گوسفند برای چاپ کتاب بهره می بردند و بعد ها با تولید و کشف کاغذ کار خیلی آسان تر شد ولی هزینه چاپ کتاب افزایش یافت. به گفته تاریخ نویسان کاغذ از کشور های اسلامی وارد صنعت چاپ شد و اولین کاغذ ها در سرزمین های مدیترانه ای دیده شده و تولید شده اند.

گویا مسلمانان نیز شیوه چاپ کتب درسی را از مردم چین فرا گرفته اند. آنان برای تولید کاغذ الیاف گیاه را خرد می کردند و در دیگ هایی قرار می دادند تا با حرارت به خمیر تبدیل شوند. سپس خمیر حاصل را روی صفحه های پارچه ای به صورت نازک می کشیده اند تا ورق کاغد تولید شود.

همچنین آنان از ابزار هایی استفاده می کردند تا آب اولیه کاغذ گرفته شده و زودتر خشک شود .ساخت اولین حروف چینی را به یک کیمیاگر چینی نسبت می دهند. پیشنگ در سال 1040 میلادی با استفاده کردن از گل و چسبی مخصوص ترکیبی را درست کرد و اولین حروف چینی را ساخت.

بعد از قرن دوازدهم کشور های پیشرفته غربی از قالب ها و شابلون های چوبی برای چاپ کتاب بهره بردند و بعد ها در قرن پانزدهم دستگاهی ابداع شد که می توانست به صورت متحرک و با سرعت بالا نسخه های زیادی از یک کتاب را چاپ کند.

بیشترین تحول و پیشرفت در صنعت چاپ بین سال های 1445 تا 1450 صورت گرفت و به بهترین حد ممکن در آن دوران رسید. اولین کتاب انجیل نیز توسط فردی بنام گوتنبرگ صورت گرفت. او این انجیل را توسط دستگاه متحرک فلزی چاپ کرد و نقش بسزایی در صنعت چاپ کتب دارد.

 

گسترش چاپخانه ها

اولین چاپخانه های سراسری در زمان امپراطوری روم به وجود آمد و سپس چنین چاپ خانه هایی در کشور های اروپایی همچون فرانسه و ایتالیا و ...ساخته و شروع به چاپ مقاله و چاپ کتاب کردند.

جالب است بدانید شهر ونیز از مراکز مشهور چاپ کتب و مقالات بود که توانسته بود تا سال 1500 بالغ بر دو میلیون نسخه چاپ شده به ثبت برساند و تعداد مراکز تولید کتاب و چاپخانه به صد عدد در این شهر رسیده بود.

دستگاه چاپ فلزی چون بسیار گران قیمت بود تنها طبقه ثروتمند قادر به خرید آن بودند و طبقه ندار و فقیر جامعه از آن استقبال نمی کردند. نخستین چاپ سنگی توسط یک نمایشنامه نویس آلمانی به نام آلوئیس ابداع و اختراع شد.

دستگاه او می توانست 750 صفحه را به خوبی با حکاکی متنی روی سنگ دستگاه چاپ کند.گروهی از تاریخ نویسان عصر ایلخانان را زمان آغاز صنعت چاپ در کشورمان می دانند. البته چنین گمانی را در مورد یهودیان فارسی زبان نیز کرده اند.

 

نخستین چاپخانه فارسی

نخستین چاپخانه فارسی زبان در لیدن هلند بوده است که سه نسخه کتاب فارسی در سال 1639 چاپ کرده است. گویا نخستین کتاب چاپی در ایران را آقای زبور داوود که یک کشیش ارمنی نیز بوده، به چاپ رسانده است. زبان کتاب ارمنی بوده و دارای 572 صفحه و در محله جلفای اصفهان به چاپ رسیده است.

بزرگ ترین تحول در صنعت چاپ در ایران در زمان قاجار و دوره عباس میرزا رخ داده است. در سال 1234 قمری به دستور عباس میرزا چاپخانه ای توسط زین العابدین تبریزی در شهر تبریز ساخته شد.

نخستین کتاب فارسی نیز که نوشته قائم مقام فراهانی با موضوع جنگ های بین ایران و روسیه بود با عنوان فتح نامه منتشر و چاپ شد. زین العابدین به دستور فتحعلی شاه به تهران رفت تا چاپخانه ای در آن شهر ساخته شده و شروع به چاپ کتب درسی و علمی کند . او کتاب هایی در زمینه های مختلف چاپ می کرد و مختص چاپ را فقط در یک موضوع پیش نگرفته بود.

دستگاه چاپ سنگی بعد از چاپ سربی بسیار رواج پیدا کرد وآقای جعفرخان تبریزی در سال 1240 قمری چنین دستگاهی را به زادگاهش آورد . اولین کتاب قرآنی توسط دستگاه سنگی در سال 1248 به دست اسدالله منتشر و چاپ شد و مورد استفاده عموم قرار گرفت.

قیمت و هزینه چاپ کتاب سربی بسیار بالاتر از چاپ سنگی بود و البته قدمت چاپ سربی در ایران بیشتر از چاپ سنگی است اما وقتی چنین دستگاهی توسط آلوئیس ساخته و ابداع شد، سال ها بعد از اختراع به ایران نیز آورده شد و مورد استفاده قرار گرفت.

اما در زمان ناصرالدین شاه قاجار بنا به دلایلی نامشخص دوباره چاپ سربی رواج پیدا کرد.زمانی که مدرسه دارالفنون تاسیس شد ونیاز چشم گیری به چاپ و نشر کتب درسی دیده شد، کارگاهی اختصاصی برای چاپ کتب درسی دارالفنون ساخته شد تا نیاز های کتب درسی دانش آموزان را برآورده کند.

این کارگاه یا چاپخانه چاپ کتب درسی دارالفنون از سال 1268 تا سال1300 مشغول به فعالیت و چاپ کتب درسی بود و حدود 40 کتاب با عناوین متنوع از جمله چاپ کتاب شعر منتشر کرد. این کارگاه کتب را به چاپ گذاشت و به نوبه خود سهم بزرگی در افزایش جنبه فرهنگی و آموزشی کشور داشت وتوانست با چاپ کتب درسی سطح آگاهی ودانش را ارتقا بخشد. البته چون چنین کارگاهی دولتی بود هزینه چاپ کتاب در ایران نیز بالا نبود.

البته ناگفته نماند نهضت پر شور مشروطه به عنوان یکی از تشویق کنندگان مردم به کتاب خوانی و یکی از ترویج دهندگان تولید کتب در کشور بود و از کسانی که در این زمینه فعالیت می کردند حمایت می کرد و مراحل چاپ مقاله آنان را تسریع و هزینه چاپ کتاب در ایران را تقلیل می بخشید تا چاپ کتاب فوری انجام شود

بعد ها با پیشرفت علم، روش های مختلفی بکار گرفته شد تا کتب درسی با کیفیت تر وکارآمد تر تولید و منتشر شوند و چاپ کتاب فوری انجام شود.